Honderd jaar scheepvaart in Wilhelminakanaal: ‘We zien een stukje nostalgie’

Lieshout - Het Wilhelminakanaal vierde op 4 april van dit jaar haar honderdjarige jubileum. Toch besloten de drie Laarbeekse heemkundekringen om het eeuwfeest een maand uit te stellen en het evenement te houden op zondag 14 mei. Dat was allerminst een slecht besluit, aangezien de zon en talloze geïnteresseerden op twaalf schepen afkwamen.

Sluys V ligt er misschien zelfs bijna ouderwets bij. Een dozijn schepen zijn aangelegd in het Wilhelminakanaal. Op diverse bordjes staat de tekst ‘betreden op eigen risico’, aangezien toetreden op een schip kan zorgen voor schommelingen en evenwichtsverlies. De ‘Terra Nova’, het ‘hoofdschip’, staat vol met deze teksten, maar is daarnaast dé locatie voor de historische expositie van het kanaal.

Verhalen van thuis uit
Het hoeft niet zo te zijn dat een bezoeker per se bekend moet zijn met scheepvaart. Sommigen komen namelijk kijken uit pure interesse. Voor anderen is het zoeken naar de bekende weg. Mariahoutenaar Ad Roijackers is zo’n iemand. “Vroeger hoorde ik thuis verhalen over de scheepvaart, dus het is leuk om die oude foto’s te bekijken. Mijn vrouw en ik zien een stukje nostalgie terug.” De bezoekers kijken net als Roijackers rond op de tentoonstelling, waar beelden van de jaren ’20, maar ook van de vernieling van Sluys V tijdens de Tweede Wereldoorlog te zien zijn. 

Louis Doomernik, voorzitter van Heemkundekring ’t Hof van Liessent, merkt eveneens op dat het publiek geënthousiasmeerd raakt van de historische beelden. “We ontvangen positieve reacties, waarschijnlijk komt dat omdat velen een bron van herkenning tegenkomen, zoals familieleden of jeugdverhalen.”

Scheepvaart anno 2023
De beroepsvaart is de afgelopen jaren gedaald, maar tegenwoordig lijkt juist een ander fenomeen te zijn toegenomen, namelijk hobbyvaart. Frans Peeters heeft met zijn schip ‘Postsloot’ zowel een vervoersschip als pleziervaartuig. “Ik heb een varend erfgoed. De ‘Postsloot’ is afkomstig uit 1922 en dus ruim honderd jaar oud.” Het is niet niks om zo’n schip momenteel te bezitten, zijn Peeters’ ervaringen. “Een schip kan honderden jaren meegaan, maar dan moet je wel bezig blijven met het onderhoud. Ik ben bijna dagelijks bezig om iets aan mijn schip te doen. Onderhoud je niet of nauwelijks, dan kun je het schudden.”

Kanaalbewoners
Twaalf unieke schepen bekijken is het hoofdonderdeel van de zondag, maar onderschat daarbij de rol van IVN Laarbeek niet. Henk van Lierop verzorgt samen met andere natuurvrijwilligers een educatief programma over waterdieren. Een aantal van de dieren komt daadwerkelijk uit het Wilhelminakanaal, net als het heldere aquariumwater. De rest van de diersoorten zijn te vinden in poelen of beken in en rondom Laarbeek. 

Er is recent een uniek exemplaar op de ‘waterlevententoonstelling’. Van Lierop loopt vol trots richting het aquarium, wijzend naar een klein visje. “Dit is een meerval, gevangen in de Aa bij Boerdonk. Nu is ie nog tientallen centimeters, maar over een tijdje kan de vis gerust drie meter of zelfs groter zijn.” Helaas vallen sommige dingen in het water. “IVN had graag twee kamsalamanders aan het publiek getoond, maar deze salamanders kropen zelf uit de waterbak”, zegt een fronsende Van Lierop. Ondanks die gebeurtenis blijft de natuurvrijwilliger gepassioneerd demonstreren over de Laarbeekse flora en fauna.