Lezing over Zuid-Willemsvaart bij IVN Laarbeek

Aarle-Rixtel - Cees Verhagen, auteur van een boek over de Zuid-Willemsvaart, verzorgt op donderdag 18 januari voor het IVN Laarbeek een avond over de Zuid-Willemsvaart. De Zuid-Willemsvaart is de moeder van alle kanalen van Oost-Brabant. De lezing wordt gehouden in het verenigingsgebouw de Bimd aan de Beekseweg in Aarle-Rixtel en begint om 20.00 uur.

In de lezing komen veel aspecten aan de orde, zoals de gravers, de bouwers, de vele alternatieve plannen en het geruzie met België over het Maaswater. De lange voorgeschiedenis, waarin de rivieren de Maas, de Dommel, de Aa, de Dieze en het Grand Canal du Nord (aangelegd door Napoleon) een rol hebben gespeeld zal besproken worden en waarom het kanaal op de plek kwam te liggen waar het nu ligt. Het kanaal is meer dan een waterbouwkundige sleuf in het landschap. Het is bepalend geweest voor de ruimtelijke ontwikkeling van Noord-Brabant en de beide Limburgen. Het kanaal doorsnijdt met zijn prachtige bomen al meer dan 175 jaar het Brabants en Limburgs landschap.

Het is onvoorstelbaar dat het 120 km lange kanaal (het langste kanaal van Nederland) met 21 sluizen door ca. 7000 arbeiders met de hand, schop, kruiwagens en manden, in ongeveer vier jaar gegraven is. De gravers kwamen meestal niet uit de directe omgeving. Zij kwamen vaak in groepen, soms met hun vrouwen en kinderen, uit Wallonië, Drenthe en Holland naar dit grote werk. Om zoveel mogelijk overlast te vermijden en besmetting van eventuele ontstane besmettelijke ziekten te voorkomen werden zij in kampementen ondergebracht. De meeste dorpen waren niet blij met de komst van het kanaal en waren niet gewend aan de vele vreemde werklui.

Speciale aandacht zal de spreker aan de gravers en scheepsjagers schenken, deze laatste ook wel togers of teugelers genoemd. Zij trokken met hun paarden meer dan 100 jaar de schepen door het kanaal. Arme schippers lieten hun vrouw en/of kinderen het schip trekken. Zoals Martien Philipsen in zijn artikelenreeks in d'n Tesnuzzik liet zien, waren hier ook Beek en Donkse families bij betrokken. In deze artikelenreeks komen vele facetten aan de orde, zoals de vliegende schuiten, de bedrijvigheid waartoe het kanaal aanleiding gaf, het grote veerpont van Boerdonk, etc.

Voor het IVN mede van belang is het feit dat het kanaal ook een ecologische verbindingszone is. Samen met de riviertjes als de Aa, de Goorloop etc. was het kanaal bovendien de basis voor het ontstaan van de Waterpoort van de Peel. Voor de natuur en cultuur in Laarbeek is het kanaal van groot belang. En soms is hier heel zeldzame natuur te zien. In het begin van het nieuwe jaar 2018 was er een ijsduiker uit het hoge noorden naar Laarbeek afgezakt. Weinig gemeenten in Nederland kunnen zich erop beroemen deze zeldzame vogel binnen de grenzen te hebben gehad. Hij is bekend om zijn spookachtige roep waarmee hij de meren in het hoge noorden een speciale sfeer geeft. Maar nu verblijft hij dus in het kanaal bij Aarle-Rixtel. De foto is van Piet Gruijters.

Wij zijn benieuwd hoe het kanaal gepresenteerd zal worden bij deze lezing door de auteur van het boek over de Zuid-Willemsvaart, Cees Verhagen. De lezing is gratis en begint om 20.00 uur. Iedereen is welkom op deze IVN-avond, die zich altijd kenmerken door de informele sfeer en veel gezelligheid.