MOEDER EBBA TIRPITZ, HELDIN IN OORLOGSTIJD

Aanleiding voor onderstaand artikel is een hardnekkig gerucht. Moeder Overste, Zr. Ebba Tirpitz, van 'Missieklooster Heilig Bloed' in Aarle-Rixtel was volgens het gerucht van adellijke afkomst. Ze zou tijdens de Tweede wereldoorlog betrokken zijn geweest bij een merkwaardig incident met de Duitse Wehrmacht. Een ongelooflijk aangrijpend verhaal…

Het gerucht
De herkomst van het gerucht is vaag. Een tipgever meldde het bij DeMooiLaarbeekKrant. Hij hoorde het van Jan Beekmans, fanatiek heemkundige uit Aarle-Rixtel. Jan had voor zijn boek over D'n Broekkant regelmatig contact met de zusters. Jan Beekmans heeft zijn boek niet kunnen afmaken. Hij is in 1994 overleden.

Tijdens De Tweede Wereldoorlog, hebben de Duitse Wehrmacht en de Gestapo, meermalen invallen gedaan in het 'Missieklooster Heilig Bloed' in Aarle-Rixtel. Ze zochten naar onderduikers, joden, verzetsmensen en piloten. Die waren er wel, maar zijn nooit gevonden. Een aantal invallen had als doel om inkwartiering bij die Duitssprekende zusters af te dwingen. Moeder Overste was daar fel op tegen.

Bij één van die invallen, volgens het gerucht, bracht de wereldse naam van Moeder Overste uitkomst. Haar wereldse naam was Tirpitz en die vertoonde gelijkenis met Von Tirpitz. Een Duitse Groszadmiral die in de adelstand was verheven. Hoe de discussie met de bevelvoerend officier exact is verlopen weten we niet, door gebrek aan ooggetuigen. Waarschijnlijk heeft de officier aan Moeder Ebba gevraagd of ze familie was van Groszadmiral Von Tirpitz. Moeder Ebba zou dat niet ontkend noch bevestigd hebben. Ze zweeg. De onverlaten trokken zelf de conclusie en dropen af.

Zr. M. Madeleine Bouman, webmaster en vormingsleidster van het Missieklooster, wil delen van het gerucht wel 'aannemelijk' noemen. Het kan echter niet meer bevestigd worden door ooggetuigen en blijft daardoor een gerucht.

Kroniek
Geschiedenis van het Missieklooster tekenden de zusters op in een kroniek. Zr. Madeleine draagt de gegevens aan: "Op 14 oktober 1941 viel de Gestapo het klooster binnen (vier mannen). Ze vonden niets verdachts, maar namen boeken mee, waaronder de handgeschreven kroniek."

Op 2 december 1942 werd de kloosterklok gevorderd. Na een inval in 1943 zagen de Duitsers af van inkwartiering: "Er kwam bruin water uit de kraan en er was nauwelijks verwarming."

17 september 1944: Het klooster zit vol met inwoners uit Aarle-Rixtel, Beek en Donk en Lieshout. Vluchtende Duitse militairen vorderen met getrokken pistool alle fietsen.

Op 20 september 1944, binnengebrachte gewonden worden in de eetzaal verpleegd.

Op 24 september wordt nog heftig geschoten.

25 September 1944. De dorpen rondom zijn vrij. De Engelsen en Amerikanen blijven.

Tirpitz/von Tirpitz
In de Kroniek staan geen aanknopingspunten. Alle reden om de familienaam Tirpitz aan een nader onderzoek te onderwerpen: Alfred Peter von Tirpitz, een Pruisische houwdegen, leefde van 1849-1930. In 1900 werd hij verheven in de adelstand. Voortaan was het Von Tirpitz. In 1911 werd hij bevorderd tot Groszadmiral van de Kaiserlichen Marine. Hij was de bedenker van het Tirpitzplan, een plan om binnen twintig jaar een zeemacht op te bouwen die zich kon meten met die van Engeland. Hij kreeg onenigheid met keizer Wilhelm II en verliet de Kaiserlichen Marine. Hij werd minister van defensie.

Alfred von Tirpitz genoot veel aanzien in Duitsland. Straten en pleinen zijn naar hem vernoemd. Het grootste Duitse slagschip, zusterschip van de bekendere Von Bismarck, draagt zijn naam. En ook een gebergte op Papoea Nieuw-Guinea. Maakte zuster Ebba Tirpitz, deel uit van deze invloedrijke familie, of was het bluf? Dàt houdt DeMooiLaarbeekKrant bezig.

Generaal overste, Moeder Ebba Tirpitz
Geboren 8 oktober 1890 in Holzkirchen. Overleden op 24 maart 1972 in de leeftijd van 81 jaren. In 1931 werd ze gekozen tot Algemeen Overste van de Congregatie. Dat bleef ze tot 1958. Het moederhuis van de congregatie was destijds gevestigd in Aarle-Rixtel. Haar wereldse naam was Maria Tirpitz. Ze was één van de vier dochters van Anton Tirpitz die boswachter was van een klooster in Holzkirchen. Drie van de vier dochters kozen voor het kloosterleven. Twee traden in bij de congregatie 'Missiezusters van het Kostbaar Bloed'. Maria kreeg als kloosternaam Zr. Ebba en haar zus Elisabeth Zr. Felizitas. Tot haar intreden was Maria werkzaam als 'Hausangestellte', dienstmeisje. Niets wijst op een directe verwantschap met Groszadmiral Alfred Peter von Tirpitz.

Nogmaals de Kroniek
30 september 1944 de eerste groep van achttien kinderen zonder ouders wordt gebracht. Ze zijn tussen de drie en twaalf jaar.

1 oktober 1944 inkwartiering eerste groep Britse soldaten.

Op 18 oktober 1944 volgt opnieuw een inval. Nu van de Binnenlandse Strijdkrachten. Het Missieklooster met Duitse zusters wordt verdacht van collaboratie met de Duitsers. Ze vinden alleen een Joods meisje... De zusters willen zich niet verdedigen. In de kroniek staan, om begrijpelijke redenen, geen namen van onderduikers. Maar weinig zusters waren ervan op de hoogte, aan wie het Missieklooster onderdak had geboden in oorlogstijd. De onterechte verdachtmakingen zorgen voor veel commotie en verontwaardiging, tot in de wijde omgeving…

Het blijft in 1944 vol. Op 23 oktober komt een ziekentransport uit Venray. 20 december trekken de laatste officieren en hun troepen weg.

1 januari 1945 wordt Helmond gebombardeerd. Bommen komen in de buurt terecht. Het Missiehuis schudt. Het zijn de zogenaamde 'vliegende bommen'. Op 6 maart komen nieuwe Engelse soldaten op weg naar het noorden, 70 soldaten. Dat gaat door tot 2 april.

Vanaf juni 1945 komen Joodse mensen die bevrijd waren uit concentratiekampen maar geen plek hadden om ergens naar toe te gaan. Uitgehongerd, ziek en vaak verbitterd zijn zij vaak lang in het klooster gebleven.

Happy end
De Binnenlandse Strijdkrachten hadden bij hun inval op 18 oktober 1944 geen enkel bewijs kunnen vinden van collaboratie met de Duitsers. De geruchten daarover bleven echter hardnekkig, zonder dat de zusters zich daartegen wilden verdedigen. Een anonieme briefschrijver nam het voor de zusters op. Hij/zij plaatste een brief op de gevel van het gemeentehuis in Aarle-Rixtel. Die brief werd door verschillende kranten overgenomen. Het resultaat was dat van heinde en verre, piloten, onderduikers, joodse mensen, zich meldden. Zij hadden hun leven te danken aan het onderdak dat zij gekregen hadden in het Missieklooster. Reden voor het hoofdkwartier van de Binnenlandse Strijdkrachten in Eindhoven en ook het hoofdkwartier van de Engelse strijdkrachten om voor de zusters in de bres te springen. Van het Engelse en Amerikaanse leger ontvingen de zusters een oorkonde, waarin ze werden geprezen voor hun hulp en gastvrijheid.

Om het happy end compleet te maken. In 1956 werd vanuit het niets, op miraculeuze wijze, de gestolen Kroniek terugbezorgd. Gevonden bij een zolderopruiming!

Nachrift
Het laat zich raden, hoe anders het had het kunnen aflopen als Moeder Ebba wèl inkwartiering had moeten toestaan. De dappere Moeder Overste ging 'creatief om met de waarheid', om inkwartiering te voorkomen. Daarnaast hield ze zich strikt aan de regels van de congregatie. Iedereen, die zich in nood meldde aan de kloosterpoort moest, zonder aanzien des persoons, geholpen kunnen worden. Deze gouden regel zou bij Duitse inkwartiering niet ten uitvoer gebracht kunnen worden.

Is het gerucht waar of niet waar? Beste lezer, trek uw eigen conclusies. Dat staaltje blufpoker en leugentje om bestwil? Het is Moeder Ebba Tirpitz, van harte vergeven!

Met dank aan Zr. Madeleine Bouman, vormingsleidster van het 'Missieklooster Heilig Bloed'.