Beek en Donkse kunsthistoricus schrijft boek over Helmondse schilder

Beek en Donk - Kunsthistoricus Dr. Ger Jacobs uit Beek en Donk heeft samen met Hans van de Laarschot op 18 oktober in de bibliotheek van Helmond een boek gepresenteerd over de 16^eeeuwse Helmondse schilder Lucas Gassel. Het is het resultaat van een onderzoek van 5 jaar en geldt in de kunstgeschiedenis als het eerste en enige boek over de beroemde Helmonder. Het was een van de vele culturele activiteiten die in Helmond zullen plaatsvinden rond het 450^ste sterfjaar van Lucas Gassel. In maart volgt het hoogtepunt met een tentoonstelling in Museum Helmond.

Lucas Gassel is bij veel Helmonders bekend van de Lucas Gasselstraat en de Lucas(winkel)galerij. Slechts weinigen weten dat het gaat om een schilder van wereldformaat die in de 16^e eeuw beroemd was vanwege zijn uitstekende landschappen. Gassel was samen met Joachim Patinir, Pieter Bruegel e.a. de man die met zijn fantasievolle verbeeldingen een brug heeft geslagen van het middeleeuwse achtergrondlandschap naar de grote 17^eeeuwse landschapschilders als Jan van Goyen en Jacob van Ruysdael.

Hij is, als zoon van kunstschilder 'Jan de Maelre" (van) Gassel, rond 1515 uit Helmond vertrokken. We weten niet waar hij toen naar toe is gegaan. Maar er zijn aanwijzingen dat hij voor langere tijd in Italië heeft gezeten. Dat was in die tijd voor jonge kunstenaars niet ongewoon. Rond 1523 komen we hem tegen in Antwerpen waar hij naam maakt als landschapschilder. Tien jaar later is hij verhuisd naar de regeringsstad Brussel waar hij een zelfstandig atelier met leerlingen had. Daar is hij op circa 80 jarige leeftijd overleden.

De zoektocht in binnen- en buitenland van Jacobs en Van de Laarschot heeft verschillende verrassende ontdekkingen opgeleverd. Zo bleek dat de schilder veel meer werken op zijn naam had staan dat tot dan toe werd aangenomen. Ze zijn niet minder dan vier tot dan toe onbekende werken tegen gekomen. Het bleek ook dat Gassel niet alleen een uitstekende landschapschilder is. Hij is, meer dan veel van zijn collega's, ook een verteller van verhalen over zijn tijdgenoten. In sommigen van zijn werken komen meer dan 100 mensfiguren voor die allemaal laten zien hoe het leven in de 16^e eeuw er uit zag. Maar dat niet alleen. Hij gaf als christelijk humanist dikwijls ook wijze lessen mee, zoals "gestolen goed gedijt niet", "machtswellust wordt gestraft" of "gearrangeerde huwelijken lopen dikwijls mis". Zijn panelen waren "ter lering en vermaak".

Hans van de Laarschot, die de familie Gassel bestudeerde ontdekte dat die al in de 13^e eeuw in Helmond woonde, dat de familietak zich in Gemert en Deurne uitbreidde en dat ze, met verschillende bastaardkinderen, uiteindelijk in Helmond veel invloed kreeg, zitting had in het stadsbestuur en woonde in huizen aan de markt.

Beide schrijvers hopen dat hun onderzoek zal leiden tot meer bekendheid van Lucas Gassel en dat hun boek een mooie voorbereiding zal vormen voor het bezoeken van de tentoonstelling. Vanaf 10 maart zijn circa 20 werken van Gassel, naast die van tijdgenoten, te bewonderen in de Helmondse Kunsthal. Ze komen uit musea van de hele wereld: Mexico-stad, Washington, Boston, Brussel, Antwerpen, Berlijn, Madrid, Parijs en nog veel meer. Het wordt straks in Helmond "genieten tot op de centimeter".

Het rijk geïllustreerde boek 'Lucas Gassel, meester-schilder uit Helmond' is te koop bij boekhandel Van Helvoort op het Piet van Thielplein in Beek en Donk. Prijs: €25,00.