Sturen op kansen in huisvesting, integratie en ondernemerschap ‘We moeten zorgen voor goede huisvesting van arbeidsmigranten’

Als we ’s avonds een online-bestelling doen, willen we het de volgende dag al in huis hebben. Allemaal halen we graag bij de lokale groenteboer of supermarkt die lekkere aardbeien. We vinden het allemaal maar heel gewoon dat dit mogelijk is, ingebakken in onze maatschappij. Het werk dat erbij komt kijken om die bestelling bij je voordeur te krijgen, wordt veelal gedaan door arbeidsmigranten.

De economie draaiende houden zonder de inzet van arbeidsmigranten, dat is geen realistisch beeld meer. Net als in veel andere Brabantse gemeenten vormen in Laarbeek arbeidsmigranten een wezenlijk onderdeel van de lokale arbeidsmarkt. En al lang niet meer alleen in de agrarische sector, het beeld dat toch overheerst. Arbeidsmigranten werken just veelal in de industrie, logistiek, zorg en horeca. Huisvesting van deze werknemers is enorm belangrijk. Goede huisvesting. “Ik durf wel te zeggen dat we een economisch infarct krijgen als we dit niet adequaat oplossen”, geeft wethouder Tonny Meulensteen aan.

Om meer grip te krijgen op deze doelgroep en ze een plek te geven in de samenleving, ontwikkelt de gemeente Laarbeek beleid voor dit onderwerp. Op 27 januari 2022 staat het op de agenda van de gemeenteraad. 

800 tot 1.000 arbeidsmigranten
“De economie schreeuwt om handjes. Daarom moeten we zorgen voor goede huisvesting van arbeidsmigranten, anders komen ze al niet hier heen”, geeft wethouder Meulensteen aan. Naar schatting zijn er op dit moment 800 tot 1.000 arbeidsmigranten werkzaam in de gemeente Laarbeek. Ook hun verblijfplaats is niet altijd duidelijk. Duidelijk is wel dat er een fors tekort is aan huisvesting. Niet alleen zorgt dit voor ongunstige woonomstandigheden voor arbeidsmigranten, ook zorgt het ervoor dat ondernemers moeilijk vacatures ingevuld krijgen. Dat terwijl de (lokale) economie is ingesteld op de inzet van arbeidsmigranten.

Het is van belang voor ondernemers dat deze werknemers goed ondergebracht kunnen worden. Het beleid zet in op ruimere mogelijkheden voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Voorkeur gaat daarbij uit naar huisvesting in en rondom het stedelijke gebied en in het buitengebied op werklocaties. Onder voorwaarden wordt er ruimte voor maatwerk geboden op andere locaties, zoals in vrijkomende agrarische bebouwing. net als in de rest van ons land, is de woningmarkt in Laarbeek ook erg krap op dit moment. Met het vaststellen van dit beleid wordt de woningvoorraad beschermd. De huisvesting van arbeidsmigranten komt niet ten laste van de woonkansen voor inwoners. Door woonruimte op andere locaties te realiseren, creëren we ruimte, met name voor starters, op onze woningmarkt.

Overleg met gemeente
Een van de ondernemers in Laarbeek die arbeidsmigranten in dienst heeft is Hans Leenders van Leenders Roosters uit Beek en Donk, een bedrijf dat innovatieve roostervloeren maakt. “Bij mij werken zo’n tien tot twaalf arbeidsmigranten. We hebben hier echt handjes nodig. In de metaalbewerking zijn die lastig te vinden. De helft van de productieploeg bestaat uit arbeidsmigranten.” Als de huisvesting van hen niet goed was geregeld, dan heeft Leenders een acuut probleem. “Toen we hier nieuwbouw hebben gepleegd, hadden we ruimte over. We hebben met de gemeente overlegd en we konden er kamers maken voor mijn personeel. Iedereen is er content mee. De mensen hebben een goed onderkomen, hebben geen reistijd en het is voor hen ook goedkoper. De samenwerking met de gemeente hierin was prima. We hebben telkens een tijdelijke vergunning en mogen alleen mensen huisvesten die hier werken.”

25.000 slaapplaatsen
Werkgeversvereniging VNO NCW Brabant Zeeland ziet ook dat goede huisvestingsplekken voor arbeidsmigranten schaars zijn. “Hoewel exacte cijfers ontbreken, schatten onze leden in dat we alleen al in Brabant op dit moment maar liefst 25.000 slaapplaatsen, tekort komen”, geeft Anne Deelen aan. “Dit huisvestingstekort lijkt andere maatschappelijke problemen in de hand te werken, zoals gebrekkige registratie, onverzekerde werknemers en uitbuiting. Juist die misstanden komen in het nieuws en beïnvloeden de beeldvorming met negatieve gevolgen. Wij denken dat meer en goede arbeidsmigrantenhuisvesting juist een oplossing kan zijn voor genoemde maatschappelijke opgaven. Op fatsoenlijke, gecertificeerde huisvestingslocaties, wel te verstaan, mét toezicht, handhaving én degelijke voorzieningen. Als VNO-NCW Brabant Zeeland roepen we gemeenten daarom op vaart te maken met het verlenen van vergunningen voor gecertificeerde huisvestingslocaties.”

Erik Ronnes is gedeputeerde Ruimte en Wonen van de provincie Brabant, hij beaamt het beeld dat de Brabantse economie niet kan draaien zonder arbeidsmigranten. “Het is daarom ook aan de Brabantse regio’s en ondernemers om te zorgen dat zij op een goede manier gehuisvest worden. Dit gebeurt helaas nog niet altijd op een acceptabele manier. Daarnaast zijn arbeidsmigranten doorgaans voor hun verblijf en leven in onze provincie in grote mate afhankelijk van hun werkgever. Het advies van het landelijke Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten eerder dit jaar heeft nogmaals duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is om als gemeente een actuele gemeentelijke visie en beleid te hebben om te kunnen sturen op de huisvesting van arbeidsmigranten. Overigens zien we in Brabant, als ook in de regio, het aantal goede voorbeelden toenemen van partijen die de huisvesting van arbeidsmigranten prima regelen. Als provincie faciliteren en ondersteunen we gemeenten bij het opstellen van beleid. Inmiddels heeft ruim 60 procent van de Brabantse gemeenten actueel beleid, de overige gemeenten zijn daar nu mee bezig. Goed om te zien dat Laarbeek deze stap nu ook zet.”

Ontzorgen
Arbeidsmigranten kunnen rechtstreeks bij een werkgever in dienst komen. Ook zijn er uitzendbureaus die hierin bemiddelen. People Work Service uit Gemert is zo’n bedrijf dat arbeidsmigranten uitzendt naar werkgevers. Ook in Laarbeek werken verschillende bedrijven met arbeidsmigranten via People Work Service. “Wij ontzorgen de ondernemer wat dat betreft helemaal”, vertellen Wil Kanters en Bea van der Wal. “We halen de arbeidsmigranten binnen en regelen het verblijf van hen.” In totaal heeft People Work Service nu zo’n 300 arbeidsmigranten aan het werk, waarvan ruim 100 in het gebied Laarbeek/Gemert-Bakel. “Wij stellen alles in het werk om te zorgen voor fatsoenlijke huisvesting, dat past binnen de gestelde normen.”

Omdat People Work Service ook het verblijf van de arbeidsmigranten die voor hen werken regelt, lopen zij regelmatig aan tegen vooroordelen van burgers. “De goeden moeten vaak bloeden voor de slechte. Misstanden komen voor ja, helaas. Maar heel vaak gaat huisvesting wel goed.” Het gebrek aan het aantal plekken voor arbeidsmigranten, is iets waar zij ook tegenaan lopen. “Daarom is het goed dat het aangepakt wordt. Met elkaar moeten we die samenwerking aangaan. Zonder arbeidsmigranten komt heel veel werk stil te liggen.”

Wethouder Meulensteen hoopt met het nieuwe beleid als het gaat om huisvesting arbeidsmigranten te zorgen voor een gezonde economische toekomst. “We moeten arbeidsmigranten zien als volwaardige deelnemers aan de maatschappij. Ondernemers zijn blij met meer mogelijkheden en de belangen van de omgeving worden nu ook gewaarborgd. Met dit beleid bieden we perspectief aan de arbeidsmigranten en helpen de ondernemers, daarnaast ontlasten we de woningmarkt.”