Urbex-avonturen Mariahoutenaren: “De enige sporen, die we achterlaten, zijn voetstappen”

Mariahout - Niet over de weg, nee dat nooit. Via een met golfplaten overdekte lopende band proberen Peter (63) en Björn (32) van den Broek om een oude verlaten fabriek aan de Maas (België) binnen te komen. De hoofdpersonen in dit verhaal zijn een Mariahoutse vader en zoon, die dezelfde hobby hebben: Het fotograferen van vergane glorie. 

Die vergane glorie kan het interieur zijn van een fabriekje, maar ook van een complex, dat jaren geleden door de bijna 600 arbeiders is verlaten, maar waar de computers nog steeds aan staan. Op één van de vele foto’s staat een enorm stalen vat, waarin vloeibaar staal wordt getransporteerd. De lopende band brengt de twee mannen in het hart van het terrein, waar het ijzererts en de cokes in de hoogoven worden gestort. Het is dus zaak de weg van de grondstoffen niet tot het einde te volgen, maar op verkenning te gaan door de rest van de fabriek. Dan kun je opeens oog in oog komen te staan met een paar oude brandweerwagens, essentieel voor een industriegebied met zo’n grote omvang en veel activiteiten, die met vuur te maken hebben.

Urban Explorer
De hobby van Peter en Björn heet ‘Urbex’ (afgeleid van Urban Explorer of in een slechte vertaling: stedelijk onderzoeker). Mensen, die deze hobby beoefenen hebben meestal als doel het verhaal van het gebouw weer te geven in foto’s. De echte ‘Urbexer’ gaat naar binnen zonder iets te beschadigen, maakt niets kapot en neemt niets mee. In het industriële complex hebben Peter en Björn niets kapot gemaakt, niets meegenomen en alleen gefotografeerd. Urbexers verwonderen zich over hoe de natuur van een vervallen complex bezit neemt. Vaak zijn het terreinen waar industrie zat, maar ook leegstaande huizen, ziekenhuizen, kerken met prachtig gebeeldhouwde preekstoelen en een verdwaalde muziekstandaard met daarop twee gekruiste (menselijke?) beenderen. Psychiatrische inrichtingen met een complete inventaris kunnen onderwerp van aandacht zijn. Steeds meer echter moeten de beoefenaars van deze hobby constateren, dat er mensen zijn, die hetzelfde doen, maar dan met de bedoeling alles te vernielen. Daarom zal een Urbexer een goede locatie ook niet prijsgeven. Alleen een kleine groep vertrouwelingen zal een bezienswaardige en fotogenieke plaats aan elkaar doorgeven.

“Het is de hele dag goed uitkijken waar je loopt,
steeds bedacht zijn op onverwachte situaties”

Op je hoede zijn
Björn laat een filmpje zien van een gat in de grond. Het is op het terrein van een oud mijncomplex in Italië. Een hand werpt een platgeslagen oud verfblik in het gat. Meer dan anderhalve minuut hoor je het blik tegen de wanden van de nauwe buis slaan. Daarna is het geluid te zwak geworden, maar of de bodem al bereikt is, wordt niet bekend. Het is dus zaak erg goed op je hoede te zijn, als je met deze hobby begint. “’s Avonds ben je uitgeput”, vertelt Peter. “Het is de hele dag goed uitkijken waar je loopt, je moet overal doorheen en overheen kruipen en steeds bedacht zijn op onverwachte situaties.” Zo’n situatie kan ook een bewaker zijn, die plotseling opduikt. Wat Peter en Björn doen is vaak illegaal. Ze betreden gebouwen, die niet van hen zijn en komen op plaatsen, die zijn afgesloten vanwege gevaar of omdat er nog dure spullen staan. Beveiliging en bewaking van dergelijke complexen is bijna altijd aanwezig, maar niet de hele dag. De hobby van Peter en Björn begint vaak vroeg in de morgen, vaak omdat het reizen ook nogal wat tijd in beslag neemt. Voor het urbexen reizen ze meestal af naar het buitenland, waarna ze vaak de hele dag op het terrein doorbrengen of meerdere locaties bezoeken.

“Je staat ervan versteld,
wat je allemaal tegenkomt”

Roest
“Je staat ervan versteld, wat je allemaal tegenkomt”, zegt Peter. “Op één van onze tochten gingen we op zoek naar een militair gebied waar afgedankte tanks en vliegtuigen stonden. Na het prikkeldraad met allerlei waarschuwingsborden te hebben gepasseerd, kwamen we op een open veld waar alleen laag struikgewas stond. We kregen, na een half uur door die begroeiing gelopen te hebben, het idee dat onze informatie fout was geweest. Ineens zagen we voor ons tussen de lage bomen de loop van een tank. Die bleek toe te behoren aan één van de twintig tanks, die op een rij stonden opgesteld. Het bleek een ongerepte locatie, waar we veel foto’s konden maken”. Peter vertelt dat hij dan ook meteen kijkt of hij een bijzondere foto kan maken, van bovenaf of juist van heel dichtbij, zodat het lijkt of je op het punt staat door de hoop roest te worden verpletterd.

Urbex-waardig
Op fotografisch gebied is zo’n locatie erg interessant. Elk uur verandert het licht. De mooiste tijd is net voor zonsopkomst, als de locatie langzaam ontwaakt. Meestal ben je namelijk vóór de bewaking actief is, in het gebouw. Dus rond een uur of 4-5 ’s morgens. Je loopt dan met een hoofdlampje op en een kleine zaklantaarn. Dan wordt het langzaam licht en verandert je tot dan toe erg kleine wereld, want donker, in een immens grote en hoge fabriekshal waar machines staan opgesteld, die je nog nooit hebt gezien en waarvan de grond bezaaid is met rommel uit een recent, maar ook minder recent verleden. Soms lijkt het alsof de arbeiders pas net zijn vertrokken en staan bij wijze van spreken de broodtrommels nog op tafel. Op een andere dag kom je in het bos op een afgelegen plaats, waar ‘een vliegtuig is neergestort’, zo gaat het verhaal. Na veel navraag en gemail blijkt een afgedankte vliegtuigromp in het bos te fungeren als een lokplaats voor kleine dieren, waarna ze door in het bos verstopte jagers kunnen worden afgeknald. Het levert wel aardige foto’s op, maar je weet dan dat het niet ‘echt’ is. Het gaat in de urbex-fotografie wel over originaliteit, dus zo’n vliegtuig is niet urbex-waardig.

“Er hebben wel eens acht politieagenten op
ons staan te wachten”

Zwaar
Hoe voorzichtig je ook bent en hoe je ook oplet, een confrontatie met een bewaker en de politie is voor de twee niet verrassend. “Je probeert dan de sd-kaart met goede foto’s wel snel te verstoppen”, lacht Björn, “want soms menen ze die in beslag te moeten nemen, of ze verplichten je hem te wissen in de camera. We hebben wel eens uit een gebouw moeten komen terwijl een groep van acht politieagenten ons stond op te wachten. We hebben ze allemaal netjes een hand gegeven en vriendelijk uitgelegd wat we aan het doen waren. Urbex als hobby is bij de meeste politiemensen en bewakers wel bekend en als ze doordrongen zijn van je goede bedoelingen, komen we er meestal zonder boete vanaf. Zo’n boete is niet mals en dan is de hobby nog duurder!” Vader en zoon zeulen een groot gewicht aan fotoapparatuur mee, maar ook levensmiddelen en een gaspitje om af en toe iets warms te kunnen eten. De foto’s die ze maken zijn meestal zogenaamde bracket-opnamen, waarna er een HDR-beeld van wordt gemaakt. Om dit allemaal uit te leggen voert nogal ver, maar het eindresultaat is een foto, waar de schoonheid van de vergankelijkheid vanaf spat.

Mooie hobby
Elke vier weken gaan vader en zoon op weg naar een adres, waar ze iets kunnen zien. Die plaatsen vinden ze doordat ze zelf op Google Earth op zoek gaan naar vervallen of verlaten gebouwen. Het is een grondige zoektocht, waar je niet alleen kijkt naar een interessant object maar ook naar de plaats, waar je eventueel in het gebouw kunt komen. Zo hebben ze zoals bij de fabriek een lopende band als toegang gebruikt, maar dit kan ook een rioolpijp zijn, waarlangs je vaak midden op het terrein via een putdeksel toegang krijgt tot een complex. Via een artiesteningang kwamen ze in België in een theaterzaal á la het Scala van Milaan. Collega-urbexers hadden verteld dat de elektriciteit nog aanwezig was. Zo ontstond een prachtige foto, met op het toneel de ruimteraket van Kuifje, die tot verbazing van Peter en Björn aan zijn ruimtereis dreigde te gaan beginnen op het moment, dat de verlichting werd ingeschakeld.” Eén van ons, een techneut, had al snel de juiste knop gevonden!” Soms krijgen ze een interessant adres door. Dan gaat de reis naar Luxemburg, naar Parijs of Italië, waarvan vooral het zuiden rijk is aan gebouwen, die het tweetal wil bekijken. Een mooie hobby zo besluiten de twee, maar ook hierbij is het jammer, dat er lieden zijn die overal misbruik van maken.