Voorzitter ZLTO-Laarbeek niet bij met stikstofplannen: ‘Het is voor veel boeren niet meer te doen’

Laarbeek - Iedereen heeft de beelden vorige week gezien. Tienduizenden boeren die in het Gelderse Stroe demonstreerden tegen de stikstofplannen van het kabinet. Heiko van Berlo uit Mariahout (tevens voorzitter ZLTO-Laarbeek) was erbij. Hij legt uit waar het nu eigenlijk om gaat. “Ga terug naar de tekentafel.”

Vorige week presenteerde het kabinet plannen om de stikstofuitstoot drastisch terug te dringen. De sector die het hardste geraakt wordt is de veesector. In veel delen van Nederland moet de stikstofuitstoot met soms wel meer dan 70 procent worden teruggedrongen. Het gaat om gebieden vlak bij kwetsbare natuur. Dat betekent dat niet alle boeren kunnen doorgaan met hun bedrijf. Het stikstofplan moet ertoe leiden dat de totale stikstofuitstoot in 2030 50 procent lager is. Voor de boeren geldt dat hun uitstoot volgens de plannen met gemiddeld 40 procent omlaag moet. Dat betekent dat er dan rond de 30 procent minder vee zal moeten zijn.

Varkensbedrijf
Heiko van Berlo heeft een varkensbedrijf in Mariahout, 800 zeugen, 350 biggen en 3000 vleesvarkens lopen er rond op zijn bedrijf. Volgens hem leggen de nieuwe plannen een bom onder het boerenbestaan. “Het gaat om drie dingen: Het financiële plaatje, de stip op de horizon en de regelgeving die continu verandert. In 2020 moesten er luchtwassers komen bij de veebedrijven. Die kosten zo’n 80.000 euro per stuk. Ik heb er hier acht staan en er moet er nog eentje komen. Dat doe je om de stikstof-uitstoot te verminderen. Die kosten neem je mee in je bedrijfsvoering. Maar nu de regels weer veranderen, is het voor heel wat boeren niet meer te doen.”

De rechtbank oordeelde in 2019 dat de stikstofplannen van de overheid niet goed waren. Daarom moest er opnieuw naar gekeken worden. “Niet de hoeveelheid stikstof, maar de natuur moest centraal komen te staan. Met de nieuwe plannen is het zo dat berekend is hoeveel stikstof we zouden mogen uitstoten. Dat komt neer op 0,7 gram stikstof per hectare. In Duitsland is dit bijvoorbeeld 100 gram per hectare en in Denemarken ligt de grens 285 hoger dan in Nederland”, legt Heiko uit.

Alleen maar onduidelijker
“Het is alleen maar onduidelijker geworden. In Brabant waren we al goed op weg om de stikstofuitstoot tegen te gaan. In 2021 zijn daar afspraken over gemaakt. De nieuwe plannen zouden voor mijn bedrijf inhouden dat ik waarschijnlijk 47 procent minder stikstof moet uitstoten. Maar gaat dit over de waardes die vorige keer zijn afgesproken, óf 47 procent minder dan ik nu al uitstoot? Is het dat laatste, dan kan ik net zo goed stoppen met mijn bedrijf. Met die ene luchtwasser erbij voldoe ik wel aan de regelgeving zoals die eerder al met de provincie was afgesproken.”

En dat ergert veel boeren, die steeds veranderende regelgeving vanuit Den Haag. Gaan de plannen door, dan zullen veel boerenbedrijven in Nederland verdwijnen. Heiko: “Dit is geen stip op de horizon, en dat stoort mij het meeste. Er wordt wel over ons gepraat, maar niet met ons. Ik heb het idee dat de ministers niet weten wat er bij de boerenbedrijven echt speelt.”

60 veehoudersbedrijven
In Laarbeek zijn zo’n 60 veehoudersbedrijven. Die zitten niet zo dicht bij natuurgebieden, waardoor voor hen de maatregelen iets minder streng zullen zijn. Maar dat neemt niet weg dat zij niet blij zijn met de nu weer veranderende plannen. Heiko: “De overheid moet terug naar de tekentafel. Meten is weten. Gaan we meten, dan weten we ook echt hoe we ervoor staan, maar dat wordt niet gedaan. Ammoniak stikstof (NH3) wordt door de regering klakkeloos ingewisseld door verbrandingsstikstof (NOx)”

Wat Heiko vooral steekt is dat de plannen zoals die nu gepresenteerd zijn volgens hem niet realistisch zijn. “Het moet uit te leggen zijn, en de plannen moeten ook haalbaar zijn. Dat is nu niet het geval. Saneer je de hele veehouderij in Nederland dan nog voldoen we niet. Je verplaatst deze productie overigens naar het buitenland, we moeten toch eten.” Het laatste is hier natuurlijk nog niet over gezegd. De taak om de plannen uit te voeren ligt nu bij de provincie. In maart 2023 zijn er verkiezingen voor de Provinciale Staten en Heiko verwacht dat die wel eens beslissend kunnen zijn. “We zullen blijven lobbyen om deze plannen van tafel te krijgen. Het klopt gewoon niet dat we binnen Europa zoveel verschil hebben per land. Mensen hebben hard gewerkt om hun bedrijf op te bouwen en dat zien ze door deze plannen ineens verdwijnen. Hun toekomst is weg. Dat is enorm triest. We kunnen alle steun van burgers gebruiken om ons mooie Brabants landschap zoals we dat nu kennen te behouden.”