Vraadag

27 maart 2017, 15:05

Gelek ne razende zot na huiwes, mee de gauwte in den douche smijte, rap wa gel in dieje bos haar dauwe, fermste stel sletsers aan, een tshirteke (hemmeke veu de showmanne) mee ne ferme print oep. Ge red langst frituur en zwiert nog ne beirepowet in dieje goemmer, gevolgd mee een halfliterke, ge belt na die van elle wa ze zit en ge ga is loere int cafe, ge klieft wa pinte en het weekend is beizeg. Mannekes, aranjeeret.

Mijn vriendin is geboren in het Kempische Herentals. Zodoende kom ik geregeld met Kempisch dialect in aanraking. Ook al is Herentals maar een 100 kilometer van Laarbeek verwijderd; ik kan me voorstellen dat verschillende lezers moeite hebben om de eerste paar zinnen van deze column te lezen. Een vriend van mij is onlangs verhuisd naar Schotland. Na een vakantie in het land van kilts en haggis had hij geen zin meer om terug te komen naar Herentals. Hij praat graag dialect, liefst zo plat als een dubbeltje. Van hem heb ik bovenstaande tekst gekregen. Het is een ode aan vrijdag, de dag waarop het weekend begint in de Westerse Wereld. In veel andere delen van de wereld begint het weekend al op donderdagavond en is onze zaterdag hun zondag. Vraadag betekent vrijdag. Als je de eerste alinea wilt ontcijferen, kan ik alvast de tip geven: lees het hardop. Dan wordt het een stukje duidelijker. Sletsers, showmanne, goemmer, klieven en aranjeeret zijn woorden die allicht wat wenkbrauwen zullen doen fronsen. Sletsers zijn slippers, showmanne zijn 'haantjes de voorste', oftewel mensen die graag voorop lopen. Goemmer betekent zoveel als lijf, lichaam, maar in dit geval steek je dus een berenpoot uit de frituur (frietzaak) in je mond. Pinten klieven is een vrije vertaling van een glaasje nuttigen. Dat dat een halve liter is, heeft niet zozeer met dialect te maken als wel met het feit dat in België de bierglazen groter zijn dan in Nederland. Daar bestel je ook geen 'biertje' maar een 'pint'. En dat is dan weer afgeleid van een oude inhoudsmaat, een halve liter dus. 'Mannekes, aranjeeret' is een veel gebezigde uitdrukking in Vlaanderen. Aranjeren komt van het Franse 'arranger', iets regelen. In Nederland bestaat arrangeren ook maar hier meer in de betekenis van een muziekstuk. De eerste alinea van deze column is een lofzang op de vrijdag. De dag dat je met kameraden gemoedelijk een pint gaat drinken om het weekend in te zetten. Als u dankzij deze column naar de kroeg gaat, wens ik u alvast een fijne avond.