Het Trefpunt van Tid de Smed
Redacteur: Thea Wich
Aarle-Rixtel – Over de brug richting Bakel, pal aan de Zuid-Willemsvaart, stond een pand beschilderd met allerlei kreten. Hier was decennialang het roemrijke café annex kruidenierswinkeltje van Theo van den Boogaard gevestigd. Deze naam zal bij de meeste Aarlese mensen niet bekend in de oren klinken. Zijn bijnaam, D'n Tid of Tidder de Smed, des te meer. Jos Hendriks (67) woonde bijna veertig jaar in zijn buurt.
"Onze buurt was eigenlijk een soort eiland", vertelt Jos die opgroeide aan de Albers Pistoriusstraat: "Aan de ene kant had je het kanaal met een brug die ieder uur openging en aan de andere kant de Aa waarvan in natte winters het water tot aan ons huis stond. Daarachter hield voor ons de wereld op. In het dorp kwamen we niet veel en de weg naar Bakel en de Kloosterdreef waren zandpaden."
Het was de Zuid-Willemsvaart die bedrijvigheid bracht in de buurt. Schepen legden aan om te laden en te lossen bij nabijgelegen graanhandel en zand- en grindhandel, of om bieten te laden van boeren van de Heikant. "De eerste schepen kwamen al om vier uur in de ochtend", herinnert Jos zich: "Als de brugwachter dan nog niet wakker was begonnen ze te toeteren."
Rondom de brug waren drie cafés gevestigd. Eén daarvan was café De Zuid-Willemsvaart, later beter bekend als Trefpunt of Tidder de Smed. Deze laatste bijnaam had Theo volgens Jos van zijn vader geërfd: "De oude Jan van den Boogaard was smid. Hij werd door iedereen Jan de Smed genoemd. Theo werd daarom automatisch Tidder de Smed."
Het pand, waar Tid woonde met vrouw Lena en hun vijf kinderen, bestond uit een café- en winkelgedeelte. Het café had in de jaren '50 en '60 een vaste clientèle. Er kwamen boeren van de Heikant, jagers en een enkele schipper. Zij rookten een sigaartje en dronken een borreltje aan een prachtige en keurig gepoetste tapkast. In het winkelgedeelte kochten buurtbewoners hun dagelijkse kruidenierswaren. Tid liep achterom van café naar winkel en weer terug om klanten te helpen. Dit zorgde bij kinderen die snoep kwamen kopen wel eens voor verwarring. Zo vroeg buurjongen Juk Donkers zich eens hardop af: "Hedde gullie twee Tidden?"
In de zestiger jaren werd het café ontdekt door jongelui uit Helmond, Deurne en omgeving. Jos vertelt: "Het waren mensen uit het alternatieve circuit, kunstenaars en muzikanten. Ze reden op hun Puch of Tomos naar D'n Tid." Ze schilderden het café van binnen en buiten helemaal vol met tekeningen, gedichten en protestkreten zoals 'Liefde', 'Anarchie' en 'Fax'(de naam van hun band). "Bij Tid kregen ze de ruimte", vervolgt Jos: "Hij had er plezier in en liet ze hun gang gaan."
De kanteling van het café begon in de jaren '70. Tid's vrouw Lena verbleef steeds vaker in hun zomerhuisje op Grotel, traditionele klanten voelden zich in een vol geschilderd café niet meer thuis en Tid zelf keek het niet zo nauw. Zijn terrasstoelen bestonden uit oude autobanken, kapotte ruiten verving hij door karton en poetsen deed hij niet veel. Het café werd steeds meer een ontmoetingsplaats voor de buitenbeentjes van de maatschappij: "Tidder maakte het niks uit, als op het eind van de avond alles maar betaald was."
Jos herinnert zich allerlei anekdotes uit die tijd: "Hij gaf nergens iets om. Als het hout te lang was voor de kachel dan stak hij het voorste stuk aan en schoof het steeds verder de kachel in. Het hele café stond onder de rook. Hij slachtte patrijzen en fazanten in zijn café of plukte een duif om soep van te koken. Er stond daar altijd een panneke op de brander. Hij maakte ook zelf ijs in oude Ola bakjes. Daar deed hij Saromapudding in en verkocht ze weer. En als je mayonaise bij je friet wilde en de lepel stond toevallig in de piccalilly, dan likte hij deze gewoon af om er daarna mayonaise mee op te scheppen. Van de Keuringsdienst van Waren had hij nog nooit gehoord. "
Tid werd ouder en ouder en het café raakte meer en meer in verval. Er kwamen steeds minder klanten en het was steeds minder open. Jos: "Tid frotte zo lang mogelijk door maar de ziel raakte er uit." Na Tid's overlijden werd het pand gesloopt en kwam er een nieuw pand voor in de plaats. Zo kwam er een einde aan het tijdperk van Tidder de Smed en een karakteristieke hoek van Aarle-Rixtel.
Foto's met dank aan Heemkundekring Barthold van Heessel.
