Deze week: 'Ale Blie'
Redacteur: Thea Wich
Aarle-Rixtel – Laarbeek bestaat dit jaar al weer twintig jaar. Daarvóór bestonden we uit drie afzonderlijke gemeenten met ieder een eigen gemeentehuis en bestuur: Lieshout (Mariahout), Beek en Donk en Aarle-Rixtel. Met name laatstgenoemde gemeente hing al jaren een annexatiedreiging van Helmond boven het hoofd. Om te voorkomen dat Aarle-Rixtel de zoveelste buitenwijk van Helmond zou worden richtte een aantal gedreven dorpelingen in '91 een actiecomité op met de memorabele naam 'Ale Blie'. Aan het woord is mede-initiatiefnemer Henk van Beek (67).
Henk, wat was de directe aanleiding om Ale Blie op te richten?
"Vanuit de provincie en Den Haag moest er een herindeling komen binnen Zuidoost-Brabant met als doel bestuurlijke schaalvergroting. Hiervoor werd een adviescommissie ingesteld de zogenaamde "Commissie Schampers". Deze commissie stelde voor om Aarle-Rixtel en Lieshout bij Helmond te voegen. Beek en Donk werd later aan dit rijtje toegevoegd. Als Aarle-Rixtel bij Helmond zou komen, zouden wij de zoveelste wijk van Helmond worden en ons mooie dorpse karakter verliezen. Gina Box en ik hebben toen de koppen bij elkaar gestoken en gezegd: we moeten een actiecomité formeren om het tij te keren. We plaatsten een oproep in het Gemeenschapsblad en al gauw hadden we een gedreven club actievoerders bij elkaar. Het was en bont gezelschap!"
Wat was jullie plan?
"We snapten dat we in verband met de schaalvergrotingsplannen niet zelfstandig konden blijven. Daarom zochten we een goed alternatief in de vorm van samenvoeging van Beek en Donk, Lieshout, Mariahout en Aarle-Rixtel. Dan had je ook schaalvergroting. Het voordeel hiervan was dat je als onderdeel van een vier-kleine-kernen-gemeente meer kans had om het dorpse karakter te behouden dan wanneer je als kleine gemeente bij een stad werd gevoegd. Met de naam Ale Blie bedoelden we dan ook dat Aarle moest 'blieven'."
Hoe begon jullie actie?
"We moesten eerst vooral de publieke opinie achter ons krijgen. We zochten daarom de publiciteit op met heel veel spandoeken, stickers en affiches. Ons eerste spandoek hingen we aan de onderkant van de Aarlese brug. Iedere keer als die open ging, dat was toen nog regelmatig, zag je de tekst 'Ale Blie'."
Waren inwoners en bestuur meteen enthousiast?
"In Aarle-Rixtel was al een flink 'Ale-Blie-gevoel' aanwezig vanwege die Helmondse dreiging. Henk van Gerwen en ik probeerden dit wij-gevoel met onze Boel Nölle-liedjes zoals 't Pumpke nog meer op te krikken. Lieshout en Beek en Donk voelden de annexatiedreiging veel minder. Gelukkig hebben we alle kernen kunnen overtuigen dat samenvoeging het beste was. We kregen hierdoor ook dáár steeds meer medestanders."
En het bestuur?
"We spraken in bij commissies en raadsvergaderingen. In Aarle-Rixtel waren ze meteen enthousiast. Lieshout en Mariahout volgden vrij snel. Beek en Donk had in het begin nog de hoop zelfstandig te kunnen blijven. Toen dit niet mogelijk bleek, vonden ook zij samenvoeging een mooi alternatief."
Toen moest er nog een hobbel worden genomen bij de provincie…
"Gedeputeerde De Geus was in eerste instantie niet te vermurwen. Elk moment grepen wij aan om bij de provincie op de stoep te staan. In september '92 was De Geus om en zag ook hij de bestuurlijke meerwaarde van de door ons voorgestelde samenvoeging."
En daarna naar Den Haag…
"We wilden tijdens de behandeling van de herindelingswet graag op de publieke tribune zitten van de Tweede Kamer. Aanvankelijk wilde de beveiliging ons daar niet toelaten, omdat we onze Ale Blie T-shirts aan hadden. Je mag op die tribune namelijk geen mening verkondigen, in woord noch in geschrift. Toen wij uitlegden dat Ale Blie betekent dat Aarle-Rixtel blij is, konden ze ons natuurlijk niet meer weigeren." De Tweede kamer ging vlot akkoord, zodat het er naar uitzag dat ook de Eerste Kamer een gelopen race was. Toch wilden we dit slotakkoord meemaken, als afsluiting van al ons werk. Na afloop hebben we in een Haags brouwerijcafé een flinke pot bier gevat."
Op 1 januari 1997 was gemeente Laarbeek een feit. Daarvoor moesten nog enkele praktische zaken geregeld worden?
"De drie gemeentelijke organisaties moesten in elkaar worden geschoven. De ambtenaren werden tijdelijk gehuisvest in de bestaande gemeentehuizen van Beek en Donk en Lieshout. Ook moest er een passende naam worden verzonnen voor de nieuwe samengevoegde gemeente. De drie heemkundekringen stelden de naam 'Laarbeek voor.' 'Laar' staat voor het geografisch centrum van Laarbeek en 'beek' voor de Goorloop die midden door Laarbeek loopt. De nieuwe gemeentelijke vlag is door mij ontworpen. De kleuren blauw, rood en groen verwijzen onder andere naar de voormalige gemeenten en de Laarbeekse gildekleuren. De witte band tussen deze kleuren symboliseert het behoud van eigenheid. Samen en toch apart."
Henk, hoe kijken jullie terug op de actie Ale Blie?
"Het was weliswaar een uitputtingsslag, maar ook een schitterende tijd van grote saamhorigheid. We waren blij met alle positieve reacties. We kregen zelfs de gemeentelijke erepenning! Blij zijn we ook dat de vier kernen nog steeds een eigen karakter hebben. Het behoud en het versterken hiervan is bij de gemeente zelfs speerpunt van beleid geworden. En dat is altijd de kern van ons streven geweest."
