Verwoest door Duitsers én Geallieerden
De Lieshoutse bruggen in oorlogstijd
Tekst: Martin Prick
Lieshout - In de meidagen van 1940 'bezat' Lieshout drie bruggen. De brug bij de Deense hoek, die voor de kruising van de provinciale weg (later de Bavariabrug) en de brug bij het Achterbosch. Al gedurende enkele jaren was er een oorlogsdreiging.
De meeste mensen maakten zich niet erg veel zorgen, want de oorlog zou aan Nederland voorbijgaan. In de eerste wereldoorlog van 1914 tot 1918, ook wel 'De Grote Oorlog' genoemd, was Nederland neutraal en werd er alleen oorlog gevoerd in de ons omringende landen. Maar met Pinksteren op 12 en 13 mei 1940 met Pinksteren zou het toch nog fout gaan, want er kwamen berichten over Duitse troepen, die de grens van Nederland overstaken. Het hele, niet zo bijster moderne, Nederlandse leger werd gemobiliseerd en iedereen moest meehelpen het land te verdedigen. Hein van den Baar beschrijft het Nederlandse leger als een 'speelgoedleger', vergeleken natuurlijk met de ultramoderne uitrusting van de Duitsers.
Boogbruggen
Een belangrijke verdedigingslinie van Nederland is altijd het water geweest. In heel ons land was een systeem van waterwegen aangelegd om de vijand tegen te houden; De Hollandse Waterlinie. In Lieshout, dat geen deel uitmaakt van dit systeem liep echter het Wilhelminakanaal. De Duitsers kwamen vanuit Gemert en Beek en Donk via de Dorpsstraat Lieshout binnen. Om ervoor te zorgen, dat de Duitsers zoveel mogelijk hinder ondervonden in hun opmars gaf het Nederlandse opperbevel de order om de bruggen te 'laten springen' op te blazen dus. In de jaren voor de bewuste datum had men al voldoende dynamiet onder de brug aangebracht om hem in de lucht te jagen. De reservemajoor G. J. Tienrooy, commandant van de 2e compagnie van het 27ste infanterieregiment had de opdracht de bruggen te laten springen op het moment dat hij dat nodig achtte. Het was namelijk erg belangrijk, dat het niet te vroeg gebeurde. De Nederlanders wilden zich voor de Duitsers uit de voeten maken en natuurlijk gebruik maken van de brug. Tekenend voor de wanorde in het Nederlandse leger was, dat toen Tienrooij informeerde naar de staat van de bruggen, deze al lang waren opgeblazen. De Nederlandse militairen duwden in hun wanhoop de kanonnen in het water van het kanaal om ze niet in Duitse handen te laten vallen. In de oorlog legde de bezetter noodbruggen aan om de overkant van het kanaal te bereiken, maar de twee kenmerkende grote betonnen boogbruggen waren verloren.
Veerdienst
De betonnen bruggen over het kanaal werden door de Duitsers vervangen door hoge houten noodbruggen. De familie Cooijmans woonde aan het Achterbos. Vader Cooijmans zette daar een eigen veerdienst op met een roeiboot, want de brug was kapot. De boeren wilden toch graag naar hun vee aan de andere kant van het kanaal en betaalden de veerman met melk. Die werd dan in een grote kan gegoten, die op de boot stond. 's Avonds werd die melk dan door moeder Cooijmans 'gebutterd'. De Duitsers kregen deze illegale veerdienst in de gaten en maakten er korte metten mee. Vader Cooijmans moest de soldaten eerst naar de andere kant brengen. De Duitsers hadden nog wel het fatsoen om hem terug te brengen naar de goede kant van het kanaal. Maar weer aangekomen aan de overkant gooiden ze twee handgranaten in de boot en afgelopen was het met de veerdienst!
Monty
Lieshout werd op maandag 18 september om 15.00 uur bevrijd. Dat wil zeggen, toen trokken de eerste Amerikaanse soldaten Lieshout binnen. Op diezelfde dag kwamen een paar Amerikanen om te kijken wat er van de brug bij het Achterbosch over was. Dat was niet veel, want die was door een Duitse soldaat opgeblazen. Harrie Bekx vertelt: "Alles lag vol verwrongen ijzer en zelfs vis uit het kanaal was door de explosie bij onze boerderij terecht gekomen". Wie de situatie ter plaatse kent zou kunnen concluderen, dat hier met recht van vliegende vissen kan worden gesproken! De gesprongen bruggen werden vervangen door pontonbruggen en later baileybruggen, die door de Britse genie werden aangelegd. De brug bijvoorbeeld bij de Deense hoek werd aangelegd in de pikdonkere nacht van 24 op 25 september 1944, zoals beschreven in het oorlogsdagboek van Broer Merkelbach. Een van de eersten die van de brug gebruik maakte was generaal Montgomery, Monty voor de insiders. Die Monty vonden de Lieshoutenaren nog niet zo bijzonder. Wèl viel zijn chauffeur op, 'een hele grote pikzwarte neger' staat er in de geschiedschrijving. Begin 1945 werd een begin gemaakt met het herstellen van de brug bij het Achterbosch.
De baileybruggen bij Deense Hoek en Bavaria werden in het jaar 1957 vervangen door de bruggen die er nu nog liggen.
Bronnen: 't Hof van Liessent en 'Lieshout buiten schot' door W. van Osch.
