Is fotografie kunst?
Tekst: Martin Prick
Tegenwoordig loopt iedereen met een telefoon op zak, waarmee heel aardige foto's kunnen worden gemaakt. Helaas mislukken er ook veel plaatjes omdat de mobiel-camera (nogal) wat beperkingen heeft. Daarnaast zijn er legio mensen die de fout maken het hele toestel te bewegen in plaats van het scherm alleen voorzichtig aan te raken. De fabrikant van de camera in je mobiel probeert die bewegingsonscherpte dan tegen te gaan door de camera even te laten wachten met het maken van een foto. Helaas is dat funest voor een fotograaf, die een foto wil maken van een zwevend persoon en de camera wil laten afdrukken als de springende persoon nog in de lucht hangt…
Bewerken
Dan is er nog een factor: 'De kwaliteit van de foto is niet zo belangrijk, het gaat om de gedachte', is een veelgehoorde uitspraak. Vaak wordt die gebruikt om een mislukt plaatje goed te praten. Een veelgehoorde uitspraak is ook dat de foto 'mislukt' is, alsof de schuld buiten de fotograaf ligt. Dat kon vroeger nog wel eens gebeuren, omdat de ontwikkelcentrale een fout had gemaakt. Een foto die tegenwoordig mislukt, krijgt dat stempel omdat de fotograaf niet genoeg weet van de techniek en misschien het toestel helemaal niet kent. Ik krijg daarnaast soms een verwijt als ik vertel dat ik een foto in Photoshop of een ander bewerkingsprogramma aanpas. Ik zou dan de natuur geweld aandoen. Maar dat is in het geheel niet het geval… Het menselijk oog ziet veel beter dan de huidige camera, ook al is het nog zo'n dure. Misschien is het wel eens opgevallen dat de foto die je maakte van een vakantieplek bij thuiskomst tegenvalt. Het werkelijke uitzicht leek veel stralender en genuanceerder dan op de foto. Dat klopt, want de camera kan die kleine nuances minder goed weergeven. Is het dan manipuleren als ik het contrast verhoog, de kleuren sprankelender maak en ervoor zorg, dat dat smerige plastic bekertje nèt buiten het beeld valt? Ik denk dat het al een hele kunst is om de foto er zo uit te laten zien als de werkelijkheid.
Werkelijkheid
Nog steeds valt dit echter niet onder kunst, hoewel ik het woord in de titel heb gebruikt. Een foto gaat pas de richting van kunst uit, als hij een verhaal vertelt. Een madeliefje, dat uit de stam van een wilg groeit vertelt het verhaal van nieuw leven, dat ontstaat uit vergane glorie.
De foto op zich is niet kunstig, maar het verhaal dat de afbeelding oproept, appelleert aan andere dingen, dan die te zien zijn. Dit kun je ook doen door afbeeldingen zò te bewerken, dat het onderdeel wordt van een nieuw plaatje. De mate, waarin een kunstenaar dit met fotografie kan doen valt voor mij onder kunst. De foto aan het begin van dit artikel maakte ik in mijn achtertuin tijdens het snoeien van een boom. De oorspronkelijke foto heeft weinig inhoud.
Onwerkelijkheid
Door een afbeelding echter te gebruiken in een nieuwe context kan het plaatje het begin worden van een nieuw verhaal. Dát is voor mij het ontstaan van een kunstvorm in de fotografie. Het aldus ontstane plaatje kan de basis zijn voor een nieuwe -waarschijnlijk irreële -werkelijkheid. De fotografie gaat een grote toekomst tegemoet. Een video is te vluchtig en tekst is voor visueel ingestelde mensen de ver-van-mijn-bed-show.
Kunst en fotografie worden steeds belangrijker, zeker wanneer we steeds meer onze eigen werkelijkheid willen gaan scheppen.
