Ondermijning onafgebroken bovenaan op agenda van de burgemeester
"Je moet het durven afpellen en op willen lossen"
Tekst: Mariëlle de Beer
Beek en Donk – Na de reeks overvallen die Laarbeek in zijn greep hielden de laatste twee maanden van 2018 maakt burgemeester Frank van der Meijden de balans op. "De excessen zijn de uitzondering, dat is wat we zien, maar er is afgelopen jaar in- en extern hard gewerkt. Er is sprake van een 'awareness groeispurt' en daar ben ik ontzettend trots op."
Handhaving
Van der Meijden heeft bij zijn aanstelling een duidelijke opdracht meegekregen. Een lijst van 48 complexe en langlopende zaken diende onder zijn leiding te worden aangepakt. "Er is beweging ontstaan", vindt de burgemeester als hij terugkijkt op het afgelopen jaar, "we hebben de zaken volledig in beeld en de lijst is teruggebracht naar 30 beheersbare zaken. We zijn gegroeid in veiligheid. Er is sprake van bewustwording ofwel 'awareness'. We ontvangen veel reacties van mensen die alertheid tonen (kijk naar de toename van de buurtpreventieteams) maar ook intern staan onze mensen meer in de proactieve stand. Het moet naar buiten wat hierbinnen gebeurt en ik zie dat er een houding is ontstaan van 'ze kunnen niet meer om ons heen'. Dat is belangrijk! Samen staan we voor die samenleving die wij moeten beschermen."
Meer middelen voor een burgemeester
Door een verschuiving van het strafrecht naar het bestuursrecht, komen steeds meer zaken op het bordje van de burgemeester te liggen. Dit heeft zelfs geleid tot andere profielschetsen; de taak in handhaving valt voor een aankomend burgemeester niet meer te ontkennen. Naast de Wet Damocles (sluiten van drugspanden), de Asowet (direct ingrijpen bij overlast) en de wet Bibob (onderzoek achtergrond (rechts)persoon bij vergunning- subsidieverlening), krijgt een burgemeester door de komst van de Ondermijningswet en een financiële bijdrage uit het zogenaamde Ondermijningsfonds nog meer tools in handen om criminaliteit hard aan te kunnen pakken. Van der Meijden: "Ik ben als burgemeester verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Om deze te kunnen handhaven, krijg ik steeds meer middelen ter beschikking. Het is echter evident samen met politie en Openbaar Ministerie op te trekken om gezamenlijke doelen te bereiken en daders uiteindelijk op te kunnen sporen en berechten."
Kwetsbare positie
"Door de toename aan verantwoordelijkheden, ben je als burgemeester niet anoniem en relatief kwetsbaar", vervolgt Van der Meijden. Het feit dat hij afgelopen jaar een aantal serieuze bedreigingen naar zijn hoofd krijgt waardoor zijn woning permanent beveiligd dient te worden, is daarvan het directe bewijs. Het belemmert hem echter niet de ingeslagen weg te vervolgen. "Vijfentwintig procent van de burgemeesters is weleens bedreigd. Het mag geen gewoonte worden en daarom moet je een signaal durven afgeven. Het gedoogbeleid van de afgelopen jaren in Laarbeek is voorbij. Je moet het durven afpellen en op willen lossen. Ik wil het gesprek aangaan met degenen die denken dat regels of wetten voor hen niet van toepassing zijn, iemand recht in zijn ogen kijken en vragen waar hij in godsnaam mee bezig is."
Verandering in mindset
Van der Meijden is blij met de positieve beweging, ook al leggen de gebeurtenissen van de afgelopen weken daar wel een schaduw overheen. "Het is verschrikkelijk wat er is gebeurd en het zorgt tegelijkertijd ook voor veel onrust. Met man en macht wordt gewerkt om een herhaling te voorkomen. Toch wil ik benadrukken hoe goed we met zijn allen bezig zijn. Ik ben ontzettend trots op wat er in Laarbeek in gang is gezet. Ik merk in de gemeenschap dat een strenge aanpak wordt gewaardeerd. Ik krijg veel bemoedigende reacties per app of mail of tijdens publieke optredens. Het is en blijft mijn intrinsieke motivatie om alles wat het daglicht niet kan verdragen binnen onze gemeente keihard aan te pakken. Om dit goed te kunnen uitvoeren, is echter wel een verandering in mindset nodig bij álle betrokkenen. Niet alleen burgers en ambtenaren in Laarbeek moeten dit niet langer accepteren en doorpakken maar ook hulpverleners, politie en Openbaar Ministerie. Alle neuzen moeten dezelfde kant op! Dit blijkt in de praktijk nog niet altijd zo eenvoudig te zijn. Daarvoor moet je diep de samenleving in. Ik kan putten uit veel casuïstiek. Een voorbeeld: Hoe pak je door in een multi-probleemsituatie met een gezin of in een buurt, waarbij meer dan 10 hulpverleners betrokken zijn met geen eenduidige of soms ontbrekende visie op de aanpak? Een burgemeester kan door een uitbreiding van zijn bevoegdheden zaken wel stevig (willen) aanpakken, als de 'follow up' niet loopt, worden daders uiteindelijk nog niet op- en aangepakt. Ik word er soms een beetje ongeduldig van."
Samenspel en wederkerigheid
Burgemeester Van der Meijden blijft een beroep doen op burgers om alert te zijn en te melden wanneer zich verdachte omstandigheden voordoen. "Ik juich de toename van de buurt-WhatsApp groepen en buurtpreventieteams ontzettend toe. Je klikt niet maar je neemt maatschappelijke verantwoordelijkheid wanneer je zaken die het daglicht niet kunnen verdragen meldt", is hij van mening. "Wij als overheid hebben de plicht transparant te zijn en te communiceren over lopende zaken. Dat heeft een positief effect en geeft draagkracht voor acties. Dan is er sprake van wederkerigheid." Om die reden werden de leden van de gemeenteraad onlangs tijdens een besloten zitting bijgepraat over de lopende handhavingsdossiers. Een aantal dagen later vond een speciale bijeenkomst plaats voor ondernemers, waarin zij werden bijgepraat over de overvallen. In januari staat een bijeenkomst gepland over ondermijning in Peelland voor burgemeesters. Van der Meijden besluit: "Het thema handhaving-ondermijning staat onafgebroken bovenaan op de agenda. Samen maken we ons sterk voor ons Mooie Laarbeek, laat dat de boodschap voor 2019 zijn."