Ruim dertig molenaars op bezoek bij molen 'De Leest'
Tekst en foto's: Martin Prick
Lieshout - Dertig jaar na de onthulling van het standbeeld van de molenaar bij molen De Leest in Lieshout, komen molenaars uit de Peel bijeen voor een groepsfoto.
Lieshout
Jan Tielemans, secretaris van de Peellandse molenstichting ontvangt samen met Dorus de Leest de collega's uit de Peel als oude vrienden. Van overal komen ze, vaak in de kledij die het embleem van 'hun' molen draagt, soms ook in het dagelijkse tenue. Zo ook Pieter Sanders van die andere molen in Lieshout, Vogelenzang, die toch even gekomen is hoewel hij eigenlijk verhinderd was. Laarbeek heeft twee molens, die eigendom zijn van de gemeente Laarbeek. Oud-burgemeester Piet van Hout maakte zich er sterk voor dat de molens eigendom werden van de gemeente en dus opgeknapt werden en behouden bleven. Dat Piet van Hout deze beslissing nam is te danken aan Tjeu de Leest, vader van Dorus en kleinzoon van Dorus(sr) de Leest. Deze was in 1908 de eerste molenaar van de beltmolen, waarvan de bouw begon in 1899. Vandaag is een bijzondere dag, want De Leest werd 43 jaar geleden gerestaureerd, de molenstichting Noord-Brabant bestaat 40 jaar en sinds 30 jaar staat het beeld van de Nederlandse Molenaar trots voor De Leest. De molen van molenbouwer Frans Vosters uit Helmond is vandaag het decor voor de foto die gemaakt wordt ter herinnering. Aardig detail is, dat Bertje Robbenscheuten uit Lieshout de molen gemetseld heeft!
Verbroedering
Er komen in de groep van molenaars veel verhalen boven borrelen. Zoals Marus Verheijen van Laurentia uit Milheeze. De molen heette eigenlijk Ludolizawie, maar die naam was moeilijk te onthouden. Het bestaan van de molen hing lang aan een zijden draad, want toen de mechanisatie ook deze tak van milieuvriendelijke arbeid het loodje hielp leggen, dacht de vader van Marus erover om de molen af te breken. Moeder Laurentia ging daar dwars voor liggen en heeft samen met Harrie Verkampen uit Gemert ervoor gezorgd, dat er een stichting werd opgericht om de molen te behouden. Als dank van iedereen kreeg de molen de naam van moeder. Marus heeft geen diploma's, maar is opgegroeid in de molen. Hoewel het hem aan de juiste papieren ontbreekt wordt hij alom geprezen om zijn kennis van het molenaarsvak. Molens verbroederen, want boeren konden worden verplicht hun meel te laten malen bij één bepaalde molen. Als die molen dan in het gebied de Coevering stond met één poot in Sint-Oedenrode, één in Schijndel en twee in Veghel was er een groot aantal boeren voor het malen aangewezen op die éne molen. De betreffende molen in het centrum van het huidige Meijerijstad werd gebouwd in 1299 en is op 23 september 1944 bij een brand verloren gegaan, maar er bestaan herbouwplannen.
Belangrijk
Behalve windmolens zijn er ook enkele molenaars van een watermolen. Ook die molens zaagden hout, pletten lijnzaad en maalden meel. Daarvoor was het zogenaamde stuwrecht in het leven geroepen, waarop deze molenaars een beroep mogen doen. Als het water niet hoog genoeg staat hebben ze het recht dat te eisen. Het windrecht voor de windmolens is door Napoleon afgeschaft en daardoor zijn molenaars afhankelijk van de goodwill van de gemeente als ze eisen willen stellen aan de bouwplannen in een dorp. Riet Meijer en Ernst Thoolen zijn eigenaar van de Hooydonkse watermolen en hebben het vak met vallen en opstaan geleerd. Ze wonen in de molen en worden anders dan in een windmolen, wakker met het geruis van hoge bomen, fluitende vogels en kabbelend water rondom hun huis. Veel molens hebben een educatieve functie. De Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Brabant heeft een project ontwikkeld, waarbij alle scholen in heel Laarbeek op de hoogte worden gebracht van het wel en wee van dit oude, maar in vroeger tijden zo belangrijke onderdeel van de samenleving.
