Beek en Donkse Sander doet onderzoek naar luipaarden en hyena’s in Botswana

21 april 2023, 18:50 Human Interest

Beek en Donk - Oog in oog staan met een leeuw, jachtluipaard, olifant of hyena. Voor de een is het een nachtmerrie, voor de ander een droom. In die laatste categorie valt de Beek en Donkse Sander Vissia (32). In 2016 vertrok hij naar Botswana voor een baan als onderzoekscoördinator in combinatie met het behalen van zijn PhD (de hoogste academische graad die je kunt halen red.) bij de Universiteit van Wageningen. Nu, bijna zeven jaar later, heeft hij zijn PhD behaald, maar geniet hij nog altijd van het leven en het onderzoek doen in Afrika.

Op jonge leeftijd raakte Sander al gefascineerd door wilde dieren. “Vanaf kleins af aan keek ik naar Discovery Channel en National Geographic en was ik vooral geïnteresseerd in de gevaarlijke dieren. Afrika is dan natuurlijk het continent bij uitstek”, vertelt hij. Op zijn 18e vertrok Sander voor de eerste keer naar Afrika. Naar Tuli in Botswana om precies te zijn, om daar vrijwilligerswerk te doen. “Ik ben er toen twee maanden geweest. Ik wilde erachter komen of ik in de wildernis kon werken, het leuk vond om te doen én of ik op mezelf kon zijn. Destijds hielp ik mee met een onderzoeksteam dat onderzoek deed naar leeuwen. Je zit daar dan in een tentje in de bushbush en dat is zeker de eerste nacht ontzettend spannend. De tweede nacht ook nog wel, maar langzamerhand wen je eraan. Er lopen daar allerlei verschillende dieren door het kamp heen, maar als je er meer van weet en geen gekke dingen doet komt alles goed. Natuurlijk kan er altijd wat gebeuren, maar ik heb liever dat er iets met me gebeurt in de wildernis in Afrika dan dat ik in Nederland bijvoorbeeld aangereden word.”

Unieke kans
Na deze prachtige ervaring vertrok hij het jaar daarop naar Zuid-Afrika om een gidsopleiding te volgen. Deze voltooide Sander, waarna hij als gids ging werken in het Krugerpark en in Botswana. “Het was leuk, maar niet de uitdaging die ik zocht”, vervolgt hij. Sander kwam terug naar Nederland, voltooide zijn master ‘Bos en Natuurbeheer’ en kreeg in 2016 een niet te weigeren aanbod. “Via een man bij wie ik eerder stage liep kwam ik in contact voor een baan in Botswana. Hij was een kamp op aan het zetten en zocht iemand die onderzoek deed en goed met gasten overweg kon. Ik twijfelde er geen moment over, want zo’n kans komt maar één keer voorbij. Ik heb toen contact opgenomen met Wageningen University en het gecombineerd met een PhD. De professor was gelijk enthousiast en zo kon ik het mooi combineren.”

De focus van zijn onderzoek lag daarbij op luipaarden en hyena’s. “Central Tuli is een heel speciaal gebied. Er zitten luipaarden, maar ook bruine en gevlekte hyena’s. Dat komt eigenlijk nergens anders voor, althans niet in zulke grote aantallen. Toen ik erheen ging was er nog nooit onderzoek naar gedaan, dus ik ging onderzoeken hoe het mogelijk was dat ze daar wél samenleefden. Ik leefde in het gebied en was omringd door alle beesten. Ik maakte veel gebruik van cameravallen, die bij beweging een automatisch een foto maken, maar het was ook veel directe observatie waarbij ik zowel ’s nachts als overdag op pad ging. Dat leidde tot twee voornamelijke resultaten; 1. Er waren veel prooidieren dus er was genoeg te eten voor de beesten én 2. Er was vooral competitie voor territoriums in de soorten zelf dat de aantallen limiteert.”

Indrukwekkend gebrul
In de bijna zeven jaar tijd dat Sander in Botswana woont heeft hij natuurlijk het een en ander meegemaakt, maar zijn er een aantal dingen die hem écht bijgebleven zijn. “We hadden een keer een mannetjesleeuw gevonden achter een bosje en parkeerden de auto aan de andere kant van het bosje. We zaten er maar een paar meter vanaf en toen hij brulde voelde we gewoon de deuren van de auto trillen. Wat een geluid.” Op de vraag of hij nooit bang is geweest antwoord hij nuchter. “Er zijn wel momenten dat ik me iets minder veilig heb gevoeld, maar dat was vooral met olifanten. Die konden wat agressiever zijn, dus ik was altijd wel op mijn hoede.”

Ideale wereld
Nu hij zijn PhD behaald heeft blijft Sander in Botswana, waar hij samen met zijn vriendin (die hij daar ontmoet heeft red.) een stuk land gekocht heeft en een permacultuur boerderij begonnen is. “We verbouwen gewassen en fruit op een biologische manier en houden legkippen. We doen alles heel organisch, terwijl we geen ervaring hebben in het ‘boerenleven’. Dat maakt het leuk en we leren veel nieuwe dingen.” In een ideale wereld is voor Sander de boerderij een thuisbasis en kan hij vanuit daar de bushbush in om het onderzoek naar vooral de bruine hyena’s te vervolgen. “Ik wil me meer gaan focussen op het genetische gedeelte. Kijken of er verschillen zijn tussen de (vooral) bruine hyena’s die op verschillende plekken leven en of er migratie tussen de verschillende gebieden is. Er is zo weinig over bekend, dus ik heb echt het gevoel dat ik iets kan bijdragen om ze te beschermen.”

Voor nu is het dan ook de bedoeling dat hij nog wel een aantal jaar in Botswana blijft. “Het is echt één groot avontuur. Het leuke is dat iedere dag anders is. Maar als we kinderen krijgen en die behalen een bepaalde leeftijd is het misschien verstandiger om terug naar Nederland te vertrekken gezien de goede scholing hier. Maar dat is nog koffiedik kijken, je weet nooit hoe het gaat.”