Column Joke: Herdenken

Ze zijn weer achter de rug. De twee dagen van bezinning; 4 en 5 mei. Bevrijdingsdag vieren kost niet zoveel moeite, dat gaat over waardevolle vrijheid, over blijdschap. Dodenherdenking is van een heel andere orde. Die dag gaat over gemis, zinloosheid en vooral veel verdriet. Daar blijven we liever ver van weg. Maar juist daarbij stilstaan is zo belangrijk. Zodat het bewustzijn verder doordringt dat oorlog, hoe dan ook, de wereld uit moet. 

Toch stond ik niet te springen toen een kennis vroeg of ik 4 mei mee wilde gaan naar Mierlo. Ze had me al vaker verteld hoe indrukwekkend en stemmig die herdenking ieder jaar weer is. Niet alleen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht, maar ook iedereen die daarna in oorlogssituaties of vredesoperaties is omgekomen. Achteraf had ik spijt dat ik niet in was gegaan op haar uitnodiging. Het is toch een eerbetoon. Ook voor al onze vaders en grootvaders. Die dan misschien wel de oorlog overleefd hebben, maar bij wie deze diepe sporen heeft achtergelaten. Zoals bij mijn eigen vader. 

Hij was een gewone katholieke Brabantse jongeman. De verschrikkingen van de Holocaust zijn hem gelukkig bespaard gebleven. De mensen die dit nog hebben kunnen navertellen, wilden dit in de meeste gevallen niet meer. Mijn vader wilde er alles over kwijt. Over hoe hij, amper twintig jaar oud en net afgezwaaid van zijn diensttijd, gedwongen werd te vechten in de oorlog. Op een leeftijd dat hij had moeten kunnen genieten van de leuke uitdagingen van de jeugd. Hoe ook hij in die tijd voor onmenselijke keuzes werd gesteld. ‘Het was hij of ik, misschien had die kerel wel een gezin?’ zei hij dan. 

Begin april viel bij een aantal Nederlandse jongeren weer de brief van Defensie op de mat. Door de huidige onrust in de wereld is deze dit jaar toch iets anders van toon. Sinds 1997 is er geen verplichting meer om een jaar in dienst te gaan. Er wordt nu onder andere de mogelijkheid geboden van een ‘Dienjaar Defensie’. Een soort tussenjaar maar dan bij het leger. Inclusief opleiding met werkplek en salaris. Dit onderdeel in de brief had een van oorsprong Syrische jongen niet zo goed begrepen. Hij reageerde ontzettend opgelucht toen ik hem vertelde dat hij niet hoefde te gaan vechten in het Nederlandse leger. Als geen ander beseft hij hoe waardevol zijn huidige vrijheid is. 

Niettemin, een jaartje dienstplichtdiscipline zou voor sommige jongelui geen verkeerde optie zijn..