Gemcdonaldsbestelpaald! Of toch niet?

Vorige maand was ik met vrienden een weekje op vakantie in Zuid-Korea. Lars, bekend van de schaakcolumn, gebruikte de vertaal-app Papago en de app Google Lens om menukaarten en verkeersborden te vertalen. Dat is heel praktisch. Je houdt de camera van je gsm voor een menukaart en je krijgt de Engelse vertaling zo te zien. Op die manier weet je bijvoorbeeld heel gemakkelijk hoeveel je moet betalen in de parkeergarage of je weet wat je in het restaurant bestelt. Hij stelde dat ik als vertaler was gemcdonaldsbestelpaald, oftewel ingehaald door de technologische realiteit. Vroeger waren er ook mensen van vlees en bloed nodig om een bestelling bij McDonald’s op te nemen. Tegenwoordig mag je dat in de bestelpaal doen. Ik weet niet zeker of die ontwikkeling goed is voor onze sociale omgang met elkaar, maar het is wel gemakkelijk en snel. En dankzij de opmerking van Lars heb ik in ieder geval weer iets om over te schrijven. Ik ga er evenwel nog steeds van uit dat vertalers en schrijvers nooit helemaal zullen verdwijnen. Wie moet er anders deze column schrijven, of antwoord geven als er een vervolgvraag komt bij een vertaling? Dat mijn aanwezigheid nodig was, bleek wel uit de vraag van Seppe Faes, die ook mee was in Zuid-Korea. Hij is een enorme fan van wielrennen. Hij vroeg op een gegeven moment waar de term gedoodverfde winnaar vandaan komt. Dat wordt toch al een stuk moeilijker om op te zoeken in een vertaal-app. Daar had hij mijn input echt wel voor nodig. Nu moet ik ook eerlijk toegeven dat het een vreemde uitdrukking is. Als je zegt dat iemand een gedoodverfde winnaar is, dan ga je ervan uit dat die persoon de wedstrijd wint. Maar je kunt niet zeggen: “Ik verf jou dood als winnaar.” Gedoodverfd komt van het woord doodverf. Dat is de grondlaag die je aanbrengt als je gaat verven of schilderen. Voor de aanduiding doodverf op een schilderij bestaan twee etymologische verklaringen. Het is mogelijk dat doodverf genoemd is naar de doffe kleur wit van de verf. Een andere mogelijke verklaring is dat de verf die naam heeft gekregen omdat er later meer lagen over worden aangebracht en de grondverf dus ‘doodgaat’. Zo zie je maar dat een vertaler meenemen op vakantie niet alleen heel leuk en gezellig is. Het is ook nog eens heel leerzaam. En dankzij ons bezoekje aan het land van Korean Barbecue en Gangnam Style en niet te vergeten mijn onuitputtelijke bron van taalkundige weetjes hebt u ook weer wat te lezen.